[SỐ HỌC 6] RÚT GỌN PHÂN SỐ

Chúng ta hãy xem bạn Nobita rút gọn phân số ${\textstyle{{16} \over {64}}}$ như sau:

Các em không nên làm theo bạn Nobita nhé! Tuy đáp án đúng nhưng cách làm của bạn là sai. Để hiểu rõ hơn, chúng ta vào ngay bài học hôm nay.

I. CÁCH RÚT GỌN PHÂN SỐ

Qui tắc: Muốn rút gọn một phân số, ta chia cả tử và mẫu của phân số cho một ước chung (khác 1 và $-$1) của chúng.
        $\dfrac{a}{b} = \dfrac{{a : n}}{{b : n}}$ với n $ \in $ ƯC($a$, $b$)
Lưu ý:
_ Phân số tối giản (hay phân số không rút gọn được nữa) là phân số mà tử và mẫu chỉ có ước chung là 1 và $-$1.

        Phân số $\dfrac{a}{b}$ tối giản $ \Leftrightarrow $ ƯC($a$, $b$) = $\left\{ { \pm 1} \right\}$

_ Khi rút gọn một phân số, ta thường rút gọn phân số đó đến tối giản mẫu dương.

II. MỘT SỐ VÍ DỤ

Ví dụ: Rút gọn các phân số

$\dfrac{{6}}{{8}} = \dfrac{3}{4}$ (chia cả tử và mẫu cho 2)

$\dfrac{{ - 5}}{{10}} = \dfrac{{ - 1}}{2}$ (chia cả tử và mẫu cho 5)

$\dfrac{{18}}{{ - 33}} = \dfrac{{ - 6}}{{11}}$ (chia cả tử và mẫu cho $-$3)

$\dfrac{{ - 36}}{{ - 12}} = \dfrac{3}{1} = 3$ (chia cả tử và mẫu cho $-$12)